1. Özgül Öğrenme Bozukluğu (ÖÖB) Nedir?

Özgül Öğrenme Bozukluğu (ÖÖB), bireyin zekâ düzeyi normal ya da normalin üzerinde olmasına rağmen, okuma (disleksi), yazma (disgrafi) ve/veya matematik (diskalkuli) gibi akademik becerilerde belirgin ve kalıcı güçlükler yaşadığı nörogelişimsel bir bozukluktur. Bu bozukluk, çocuğun akademik başarısını ve okul yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir.

2. Tanılama Süreci

ÖÖB tanısı koymak çok disiplinli bir süreci gerektirir. Tanı genellikle aşağıdaki adımları içerir:

a. Gelişimsel Öykü ve Aile Görüşmesi

• Ailenin ve öğretmenlerin gözlemleri dinlenir.

• Çocuğun dil, motor, sosyal ve akademik gelişim öyküsü alınır.

b. Akademik Performans Değerlendirmesi

• Öğrencinin sınıf düzeyine göre beklenen akademik başarı ile gerçek performansı karşılaştırılır.

• Özellikle okuma, yazma ve matematik alanlarındaki zorluklara dikkat edilir.

c. Zekâ ve Bilişsel Testler

• WISC-IV ya da WISC-V gibi standart zekâ testleri uygulanabilir.

• Çocuğun genel zekâ düzeyinin normal ya da normal üstü olması gerekir (DSM-5’e göre).

d. Öğrenme Güçlüğü Değerlendirme Ölçekleri

• Okuma, yazılı anlatım ve matematik becerilerine özgü testler (örneğin: DST-J, Okuma Hızı ve Anlama Testleri) kullanılır.

e. Dil ve Konuşma Değerlendirmesi

• Eğer dil gelişiminde gecikme ya da bozukluk varsa, bu durum öğrenme güçlüğünü tetikleyebilir.

f. DSM-5 Tanı Kriterleri

Tanı için, belirtilerin:

• En az 6 aydır devam ediyor olması,

• Okul başarısını ve günlük yaşamı etkiliyor olması gereklidir.

Kaynak: American Psychiatric Association. (2013). DSM-5. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.

3. Müdahale Süreçleri

Tanı konduktan sonra bireyselleştirilmiş müdahale planı hazırlanır. Bu süreç şu alanlara odaklanır:

a. Eğitsel Müdahale

• Özel eğitim desteği ile okuma, yazma ve matematik becerileri desteklenir.

• Çok duyulu öğretim yöntemleri (örneğin Orton-Gillingham yöntemi) kullanılabilir.

b. Dil ve Konuşma Terapisi

• Eğer eşlik eden dil bozukluğu varsa, dil terapisti desteği alınmalıdır.

c. Psikolojik Destek

• Özgüven kaybı, kaygı gibi psikolojik etkiler görülebilir.

• Okul psikolojik danışmanı ya da çocuk psikoloğu desteği önerilir.

d. Aile ve Öğretmen Eğitimi

• Ailelerin ve öğretmenlerin, çocuğun öğrenme biçimini anlaması sağlanmalıdır.

• Sabırlı, destekleyici ve yapılandırılmış bir öğrenme ortamı oluşturulmalıdır.

e. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)

• Türkiye’de Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından onaylanan BEP ile öğrencinin eğitim süreci desteklenir.

Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, 2018.

4. Sonuç

Özgül Öğrenme Bozukluğu, yaşam boyu sürebilen ancak doğru tanı ve müdahale ile yönetilebilen bir durumdur. Erken tanı, bireyin potansiyelini gerçekleştirmesi ve okul başarısının desteklenmesi açısından kritik önem taşır.

Akademik Kaynakça

• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).

• Kavale, K. A., & Forness, S. R. (2000). What Definitions of Learning Disability Say and Don't Say. Journal of Learning Disabilities.

• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği.

• Özdemir, S. (2011). Özel Eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

• Korkmazlar, Ü. (2006). Öğrenme Güçlüğü Tanı ve Müdahale Yöntemleri. Türk Psikiyatri Dergisi.